Sztuczna inteligencja jest ogromną szansą na rozwój wielu komercyjnych przedsięwzięć, szczególnie w zakresie optymalizacji już funkcjonujących procesów, ale także wdrożenia innowacji. Nie jest to jednak jedyny obszar naszego życia, który może zostać zrewolucjonizowany przez sztuczną inteligencję. Marzysz o tym, żebym administracja państwowa była lepsza, szybsza i bardziej przyjazna? To możliwe!
Czy w urzędach pojawią się roboty?
W przeszłości mieliśmy przykłady wielu interesujących wydarzeń medialnych, które miały na celu zademonstrowanie możliwości sztucznej inteligencji. Jednym z nich była debata pomiędzy maszyną IBM Miss Debater, a jednym z najwybitniejszych współczesnych debatantów sportowych Harishem Natarajanem. Dyskusja zakończyła się wygraną człowieka. Nie zmienia to jednak faktu, iż z każdą kolejną tego rodzaju inicjatywą wszyscy jesteśmy w stanie dostrzec jak daleko zaszliśmy w rozwoju AI.
Pokazy możliwości sztucznej inteligencji są widowiskowe i łatwo namacalne dla przeciętnego obywatela. Odtwarzają pewien zakorzeniony przez kulturę popularną archetyp „nowoczesności” i futuryzmu oparty na wizjach obecnych w dziełach science fiction. Paradoksalnie jednak, najbardziej użyteczne mogą być te zastosowania AI, które nie są aż tak efektowne. Tego typu tendencję zapewne zaobserwujemy w administracji publicznej. Oczywiście, być może w urzędach pojawią się kiedyś roboty obsługujące nas zamiast urzędników, ale na ten moment musimy zadowolić się nieco inną obecnością sztucznej inteligencji w naszych urzędach.
W jakich obszarach sztuczna inteligencja może pomóc w optymalizacji działania administracji państwowej?
Implementowanie różnego rodzaju udoskonaleń działania administracji publicznej, opartych na sztucznej inteligencji, jest naturalną konsekwencją realizowanych w wielu państwach strategii, mających na celu cyfryzację. Działania te wpisują się w szeroko pojęty rozwój e-administracji (ang. e-governance). O ile samo wykorzystywanie zdobyczy technologicznych umożliwia interesariuszom załatwianie ich spraw szybciej i wygodniej, o tyle wykorzystanie sztucznej inteligencji stwarza w wielu obszarach zupełnie nowe możliwości.
Pierwszą z nich jest usprawnienie wielu procesów technicznych oraz wyposażenie urzędników w nowe narzędzia służące ich pracy. Sztuczna inteligencja umożliwia przetwarzanie oraz gromadzenie ogromnych baz danych, których obsługa w sposób bezpośredni zajęłaby człowiekowi o wiele więcej czasu, a w niektórych wypadkach nie byłaby możliwa. Warto pamiętać także o czynnościach technicznych, takich jak tłumaczenia, które również znajdują się w zasięgu sztucznej inteligencji.
Dodatkowo, wiele procedur urzędowych mogłoby być w całości obsłużonych przez sztuczną inteligencję ze względu na swój powtarzalny charakter. Wyobraźmy sobie sytuację, w której administracja natychmiast reaguje na takie wydarzenia jak narodziny dziecka poprzez automatyczną rejestrację tego faktu przez systemy oparte na sztucznej inteligencji. Ten obraz przybliża nam funkcjonowanie wdrażanego w Estonii sytemu KrattIA jego twórca (więcej na temat KrattIA przeczytasz tutaj: https://www.itu.int/en/myitu/News/2020/11/18/08/19/Estonia-public-services-Kratt-AI-governance).
Ponadto interesariusze często kierują do administracji różnorodne zapytania. To w jaki sposób radzi sobie ona z pomocą swoim obywatelom i obywatelkom determinuje jej postrzeganie i poziom „przyjazności” państwa. Sztuczna inteligencja może być wykorzystywana na pierwszej linii kontaktu z interesariuszem np. w formie chatbotów.
Czy w urzędach nadal będą pracowali ludzie?
Należy oczywiście pamiętać, że wszelkie procesy byłyby przeprowadzane w sposób ściśle kontrolowany przez urzędnika, a interesariusz zawsze powinien mieć możliwość zwrócenia się ze swoją sprawą do człowieka. Zadaniem państwa w przypadku implementacji rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji w procesie budowania e-administracji jest wprowadzanie ich tak, aby maksymalnie chronić swoich obywateli i nie dopuścić do spadku jakości, czy bezpieczeństwa administracji publicznej.
Autor: Mateusz Data
