W jednym z poprzednich wpisów dotyczących problematyki podejmowania działalności gospodarczej rozważałem kwestię tego czy zawsze należy ją rejestrować (https://law4tech.pl/czy-kazda-dzialalnosc-gospodarcza-nalezy-rejestrowac/) . Konstatacja, która stanowiła zamknięcie testu stanowiła zapowiedź kolejnego, w którym zajmę się punktowo kilkoma istotnymi kwestiami, które warto poruszyć, ze względu na to, że w praktyce często są one przedmiotem wątpliwości.
Jak definiujemy pojęcie „działalności gospodarczej”?
Na początku zajmiemy się tym co tak naprawdę oznacza prowadzenie działalności gospodarczej. Przedstawiciele nauk prawnych definiują taką aktywność, przez pryzmat cech, które powinna ona spełniać, abyśmy mogli ją uznać za działalność gospodarczą.
- Działamy we własnym imieniu. Co to oznacza w praktyce? We własnym imieniu nie zawsze oznacza „osobiście”, nie musimy przecież wykonywać każdego zlecenia samodzielnie, możemy np. zatrudniać pracowników. Kluczowe jest to, że prawa i obowiązki wynikające z prowadzenia określonej aktywności powinny powstawać po stronie osoby wykonującej daną działalność.
- Określona aktywność powinna służyć zaspokajaniu potrzeb osób trzecich. Istotne jest zaspokajanie potrzeb osób trzecich, nie tych, które prowadzą działalność gospodarczą w danej dziedzinie. Nie prowadzi się działalności gospodarczej, aby świadczyć usługi samemu sobie.
- Jest prowadzona w sposób zawodowy, profesjonalny. Przy określaniu tego co oznacza profesjonalne prowadzenie działalności pomocne będzie pojęcie należytej staranności, które znajdziemy w Kodeksie Cywilnym, konkretniej jego artykule 355, który stanowi że:
1. Dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta staranność).
2. Należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności.
- Służy zarobkowaniu. W tym kontekście interesuje nas cel podejmowanej działalności, a nie jej skutek. Oznacza to, że dokonując oceny czy dana aktywność należy zakwalifikować jako gospodarczą sprawdzany nie czy realnie zarabia (czyli jej przychód jest wyższy niż koszty), ale czy ma służyć zarobkowi. Wykładnie tę potwierdza SO w Rzeszowie w wyroku IV U 171/20 stwierdzając, iż „dana działalność jest zarobkowa, jeżeli jest prowadzona w celu osiągnięcia dochodu („zarobku”) rozumianego jako nadwyżka przychodów nad nakładami (kosztami) tej działalności. Brak tej cechy przesądza, że w danym przypadku nie można mówić o działalności gospodarczej”.
- Jest powtarzalna, ciągła oraz zorganizowana. Oznacza to, że prowadzona aktywność nie jest jednorazowa czy incydentalna, chociaż sezonowość nie oznacza przerwania ciągłości jej prowadzenia. Przymiot zorganizowania odnosi się między innymi to tego, którą z dostępnych form prowadzenia działalności wybierzemy.
Ustawowa definicja działalności gospodarczej
Wymienione cechy są wynikiem analiz teoretycznych, często powielanych w orzecznictwie sądów. Warto jednak przetoczyć ustawowa definicję działalności gospodarczej, którą znajdziemy w ustawie Prawo Przedsiębiorców. Stanowi ona, że:
„Działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.”
Traktujemy tę definicję jako tzw. lex generalis, czyli przepis ogólny – służący wykładni tego pojęcia wszędzie tam gdzie inne akty prawne nie definiują go “po swojemu”. Stanowi punkt odniesienia, o poszczególne regulacje nie wykorzystują innej definicji przykładem mogą być ustawy podatkowe.
Formy prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce
Działalność gospodarcza w naszym kraju może być prowadzona w jednej z form, które wyróżnia ustawodawca, nadając jej jednocześnie określone cechy. Nie można prowadzić działalności w formie nieznanej polskiemu prawu. Nie jest możliwe „wybranie sobie” najbardziej dogodnych, z naszego punktu widzenia cech związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w określonej formie i połączenie jej z innymi, które nas interesują. Warto zaznaczyć, że czasem forma prowadzenia działalności determinuje daną formę prawną np. dla działalności bankowej jest to spółka akcyjna.
Najpopularniejsze formy prawne służące prowadzeniu działalności gospodarczej w Polsce to:
- jednoosobowa działalność gospodarcza;
- spółka cywilna;
- spółki kapitałowe:
- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
- spółka akcyjna;
- spółki osobowe:
- spółka jawna,
- spółka partnerska,
- spółka komandytowa,
- spółka komandytowo-akcyjna.
Informacje na temat tego jakimi cechami charakteryzują się poszczególne formy prowadzenia działalności gospodarczej znajdziesz tutaj: https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00171
Co trzeba wziąć po uwagę wybierając odpowiednia formę prowadzonej działalności?
W powyższym linku znajdziesz informacje na temat tego jak zarejestrować poszczególne formy prowadzenia działalności gospodarczej, jak kształtują się kwestie takie jak ich zasady dotyczące odpowiedzialność za zobowiązania czy reprezentacja. Jak najlepiej przefiltrować te informacje i na jakie czynniki zwrócić uwagę przy wyborze właściwej dla siebie i swojej działalności formy?
- Czy planuję prowadzić działalność czy w współpracy z kimś? Kim są dla mnie te osoby? Jakie mamy relacje? Odpowiedź na pierwsze pytanie naturalnie skieruje naszą uwagę na spółki, czyli formy dostosowane do kooperacji większej ilości osób, w celu osiągnięcia określonego celu gospodarczego. Refleksja związana z dwoma kolejnymi, pozwoli na zawężenie kręgu spółek, które chcemy wybrać.
- Jaki jest zakres odpowiedzialności, który mogę ponosić osobiście? Kwestia zakresu ponoszonej odpowiedzialności rysuje się zupełnie inaczej np. w spółce cywilnej czy spółce z o. o.. Warto pamiętać o tym zagadnieniu, bowiem przez specyfikę aktywności, którą podejmujemy może okazać się kluczowa
- Opodatkowanie i ubezpieczenie społeczne. Każda z form wiąże się z określonymi świadczeniami, które powinniśmy dokładnie przeanalizować, aby wybrać formę, którą uznamy za maksymalnie optymalna.
Mam nadzieję, że powyższy tekst pomógł Ci choć pomógł Ci odnaleźć się na samym początku drogi przedsiębiorcy. W ramach kolejnych tekstów z zagłębimy się w poszczególne z poruszonych aspektów.
Autor: Jakub Kozłowski
