Czy Internet może mieć swoją Konstytucję?

Internet… chyba każdemu kojarzy się z czymś innym. Nie ulega wątpliwości jednak, iż na takim ogromnym rynku jedną z najważniejszych ról odgrywają platformy internetowe. Giganci, którzy są w stanie kreować cyfrową rzeczywistość. Nikt bowiem nie wyobraża sobie Internetu bez Google, Meta czy Amazon. Gdy jeden podmiot lub grupa podmiotów ma tak ogromny wpływ na usługi cyfrowe, czy jest możliwe wprowadzenie regulacji prawnych pozwalających na większa kontrolę takich platform?

Przełomowy akt prawny, który…

Parlament Europejski i państwa członkowskie UE osiągnęły porozumienie w sprawie Digital Services Act (Akt o Usługach Cyfrowych), przełomowego aktu prawnego, który ma na celu rozwiązanie problemu nielegalnych i szkodliwych treści poprzez zmuszenie platform do ich szybkiego usuwania.

Głównym zadaniem DSA jest uaktualnienie podstawowych zasad dla wszystkich usług internetowych w Unii Europejskiej. Jego głównym celem jest by środowisko internetowe stało i pozostało bezpieczną przestrzenią, chroniącą wolność słowa i możliwości dla przedsiębiorstw cyfrowych.

…zwiększy bezpieczeństwo środowiska cyfrowego

Akt o usługach cyfrowych ma zwiększyć bezpieczeństwo środowiska cyfrowego, jednocześnie chroniąc wolność wypowiedzi i utrzymując możliwości prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa cyfrowe. Akt wprowadzi w życie zasadę, zgodnie z którą to, co jest nielegalne poza Internetem, powinno być również nielegalne w Internecie. Platformy internetowe będą odpowiedzialne za treści publikowane przez użytkowników, im większy podmiot tym większa odpowiedzialność.

DSA jak RODO?

Procedowana regulacja będzie mieć charakter rozporządzenia UE (podobnie jak np. RODO).

Oznacza to, iż będzie bezpośrednio stosowana (co do zasady) bez potrzeby przyjmowania regulacji krajowych. Ma to przede wszystkim zniwelować problem fragmentaryzacji regulacji krajowych dotyczących wspólnego jednolitego rynku cyfrowych.

Przykładowe regulacje DSA

Kluczowa część przepisów ograniczy m.in. sposób, w jaki giganci cyfrowi kierują do użytkowników reklamy internetowe. DSA uniemożliwiłoby platformom kierowanie do użytkowników algorytmów wykorzystujących dane oparte na płci, rasie lub religii. Zabronione będzie także kierowanie reklam do dzieci. Zakazane będzie także stosowanie tzw. ciemnych wzorców – zwodniczych taktyk mających na celu nakłonienie ludzi do korzystania z określonych produktów i usług.

Firmy technologiczne będą zobowiązane do wdrożenia nowych procedur mających na celu usuwanie nielegalnych materiałów, takich jak np. mowa nienawiści, podżeganie do terroryzmu i seksualne wykorzystywanie dzieci. Zgodnie z nowymi przepisami rynki handlu elektronicznego, takie jak np. Amazon, muszą również zapobiegać sprzedaży nielegalnych towarów.

Akt zawiera środki zobowiązujące gigantów technologicznych do większej przejrzystości w zakresie algorytmów, które wykorzystują do rekomendowania treści użytkownikom. Inny przepis nakłada na bardzo duże platformy internetowe i wyszukiwarki obowiązek podjęcia określonych działań w przypadku sytuacji kryzysowych, takich jak np. inwazja Rosji na Ukrainę.

Sankcje

Nieprzestrzeganie tych przepisów może skutkować karami pieniężnymi w wysokości do 6% rocznych globalnych przychodów firm. Dla firmy takiej jak Meta, spółki matki Facebooka, może to oznaczać karę w wysokości nawet 7 miliardów dolarów (dane o sprzedaży z 2021 roku).

Co dalej?

DSA podlega właśnie teraz formalnemu zatwierdzeniu przez instytucje UE. Najprawdopodobniej wejdzie w życie już w 2024 roku. Będzie miał wpływ na serwisy z treściami tworzonymi przez użytkowników, takie jak Facebook, Instagram, Twitter, YouTube i Tik Tok. Nie pozostaje nam nic innego, jak cierpliwie czekać na wejście w życie tzw. Konstytucji Internetu. Jest to z pewnością duży krok w stronę większej kontroli nas treściami, z którymi codziennie mamy styczność. Krok ku ujednoliceniu regulacji prawnych dotyczących Internetu.