Sztuczna inteligencja i blockchain to jedne z najbardziej przełomowych technologii, jakie pojawiły się w ostatnich dekadach. Sama SI przyniesie największe zmiany w świecie biznesu z potencjalnym wkładem 15 bilionów dolarów do gospodarki światowej do 2030 [1]. Sztuczna inteligencja prezentuje się w związku z tym jako kluczowy czynnik transformacji i rekonfiguracji modeli operacyjnych i organizacyjnych przedsiębiorstw, ale także, a może przede wszystkim, ich modeli biznesowych.
W rzeczywistości SI wyzwoli cyfrowe zakłócenia we wszystkich sektorach, czyniąc dominującym algorytmiczne modele biznesowe. Transformacjami o podobnym wpływie będą te napędzane przez blockchain.
Według badań przeprowadzonych przez Światowe Forum Ekonomiczne, do 2027 roku platformy oparte o blockchain wypracują 10% globalnego PKB [2]. Technologia ta nie ograniczy się do umożliwienia tańszych transakcji przy zachowaniu takiego samego poziomu bezpieczeństwa. Zapowiada się, iż na równi z SI zrewolucjonizuje strategie biznesowe.
Dla firm główne wyzwanie w adopcji SI i blockchain ma przede wszystkim charakter strategiczny. Zmiana paradygmatu niezbędnego do skutecznego stosowania nowych mantr, nie wymaga jedynie prostej adaptacji strategii korporacyjnych, ale ich całkowitej redefiniciji. Innowacjom technologicznym w zakresie procesów i produktów, które umożliwia SI i blockchain, musi zatem towarzyszyć strategiczna innowacja modelu biznesowego. Firmy, które jako pierwsze przyjmą te technologie stworzą lukę, którą innym będzie ciężko nadrobić.
Rozwój blockchain oraz SI
Dynamiczny rozwój sztucznej inteligencji wynika ze zwiększonej mocy obliczeniowej, ulepszeń algorytmów oraz wykładniczego wzrostu ilości i różnorodności danych cyfrowych. Świadczy o tym pojawienie się różnych aplikacji opartych na ww. technologii, obejmujących dziedziny życia od przemysłu po handel i administracje. Prowadzi to do dyskusji na temat zaufania, przejrzystości, niezawodności, szybkości i skuteczności w automatycznych transakcjach elektronicznych.
Pojawienie się nowych systemów identyfikacyjnych i uwierzytelniania, takich jak blockchain, może umożliwić bardziej szczegółowe rejestrowanie aktywów, transakcji oraz jej uczestników. Dostarczy to cennych informacji o pochodzeniu i historii. Rozwiązania oparte o blockchain umożliwią szybkie wykrywanie nielegalnych lub wadliwych działań w samym systemie czy produktów wypuszczanych na nielegalne rynki. W ten sposób oczywiste jest, że wdrożenie technologii cyfrowych, takich jak blockchain, jest kluczem do rozwoju sztucznej inteligencji.
Regulacje międzynarodowe
Rozporządzenie w sprawie ram swobodnego przepływu danych nieosobowych w UE wynika z konieczności ustanowienia współpracy opartej na przeglądzie ram interoperacyjności.
Obecne przepisy nie są w stanie sprostać wyzwaniom związanym z pojawiającymi się umowami opartymi na rozwiązaniach blockchain oraz SI. W przypadku braku bezpośredniej regulacji SI, z pomocą przychodzi artykuł 12 Konwencji Narodów Zjednoczonych o wykorzystywaniu komunikacji elektronicznej w kontaktach międzynarodowych. Stanowi on, że: „nie można odmówić ważności lub skuteczności umowie zawartej poprzez wymianę informacji pomiędzy zautomatyzowanym systemem informacyjnym i osobą fizyczną albo pomiędzy samymi zautomatyzowanymi systemami informacyjnymi tylko dlatego, że żadna osoba fizyczna nie kontrolowała lub nie ingerowała w poszczególne działania zautomatyzowanego systemu informacyjnego bądź zawierane umowy”. [3]
W nocie wyjaśniającej wskazuje się, że artykuł ten jest przepisem upoważniającym. Nie powinien być błędnie rozumiany jako przekształcenie zautomatyzowanego systemu wiadomości lub komputera w podmiot praw i obowiązków. Łączność elektroniczną generowaną automatycznie przez komputer lub system przesyłania wiadomości bez udziału człowieka interpretuje się jako „pochodzącą od” podmiotu prawnego, w imieniu którego działa komputer lub system. Kwestię dotyczące przedmiotu powództwa, które mogłyby powstać w tym kontekście, muszą zostać rozstrzygnięte zgodnie z zasadami spoza Konwencji.
Aby zapewnić bezpieczeństwo przeprowadzanej transakcji powstaje blockchain jako technologia zdecentralizowana. Wiąże się to z niepewnościami, jak charakter prawny blockchain i współdzielenie zapisów cyfrowych. Obejmuje to problemy jurysdykcji sądowej i prawa właściwego. Każdy węzeł sieci może znajdować się w innym miejscu, ponieważ nie ma odpowiedzialnego „rejestru centralnego”, którego narodowość mogłaby służyć do regulacji.
Problemy związane z SI i blockchain
Blockchain stwarza różne zagrożenia ze względu na technologię i sposób działania. Jednym z głównych problemów, które będą miały wpływ na blockchain, jest brak możliwości kontrolowania i zatrzymania jego działania. Ponadto brak kontroli nad działaniem może prowadzić do braku odpowiedzialności firmy zarządzającej platformą. Wyobraźmy sobie, że w najprostszej formie blockchain to zdecentralizowana technologia lub rozproszona księga, w której transakcje są rejestrowane anonimowo.
Wszystko to zgodnie z zasadą preegzystencji obowiązującego prawa. Teraz, w leżącym u podstaw stosunku umownym, znajdziemy przypadki, w których technologii można nadać obywatelstwo. Wciąż jednak możemy napotkać problemy w kryteriach połączenia, czy transgraniczne niewypłacalności wykrywane przez blockchain. Problemy te wraz z rozwojem SI będą postępować.
Może to stwarzać szereg złożonych problemów, które wymagają starannego rozważenia w odniesieniu do relacji państwo-obywatel, firma-państwo, firma firma, firma-obywatel, firma-administracja, obywatel-administracja tego samego państwa. W związku z tym należy zauważyć, że w środowisku zdecentralizowanym określenie odpowiedniego zestawu zasad, które należy zastosować, może być trudne.
Relacje między prawem a informatyką wykraczają poza to, co obserwowaliśmy do tej pory. Dlatego też jedną z głównych kwestii pojawiających się w odniesieniu do usług transgranicznych jest bezpieczeństwo i poufność informacji przesyłanych przez Internet. To powinno skłonić nas do zagwarantowania ochrony danych osobowych umożliwiających identyfikację ich właściciela.
Tożsamość elektroniczna jako przykład zastosowania w biznesie
Przykładem może być kwestia tożsamości elektronicznej, która składa się z informacji przechowywanych i przesyłanych do różnych jej użytkowników. Pomyślmy, że tożsamość jest podstawowym elementem, który łączy informację z jej właścicielem, znajdującym się w jakimś państwie. Daje podstawę do jej lokalizacji, a co za tym idzie, efektywne i bezpieczne postępowanie z konkretnymi danymi, które trafiają do chmury.
Musimy pamiętać, że wszystkie schematy tożsamości elektronicznej zależą od dwóch procesów: najpierw uwierzytelniania tożsamości, a następnie weryfikacji tożsamości. Po uwierzytelnieniu tożsamość jest rejestrowana w systemie i może być następnie wykorzystywana do transakcji. Tożsamość jest weryfikowana w momencie każdej transakcji, z poziomu samej chmury. Z zarejestrowanych w tym momencie informacji powstają informacje identyfikujące osobę, niczym podpis, który później posłuży do nierozerwalnego powiązania danej osoby.
W chumrze znajdują się dwa elementy, które połączą się, aby ułatwić identyfikację osoby, która zamierza uzyskać dostęp do chmury. Te dwa fundamentalne elementy to tożsamość związana z jednostką i druga związana z przeprowadzaną transakcją.
Pierwszy z nich identyfikuje strony, a zatem ma bezpośredni wpływ na zawarcie i wykonalność umowy. Określa zdolność kontraktową poprzez uwzględnienie nazwy osoby prawnej, formy prawnej, numeru rejestrowego, siedziby wraz ze wzmianką o dokumentach założycielskich, itd. Drugi jest największym zbiorem informacji o transakcjach i jest stale aktualizowany na podstawie transakcji dokonywanych w chmurze.
Zarządzanie tożsamością musi być regulowane przez różne systemy prawne, które dyscyplinują działania operatorów realizujących zadania identyfikacyjne oraz funkcjonalne. W tym kontekście należy wziąć pod uwagę, że rozporządzenie eIDAS nie narzuca tworzenia krajowych systemów identyfikacji elektronicznej jako takich. Ma raczej na celu zagwarantowanie ich interoperacyjności poprzez zastosowanie zasady wzajemnego uznawania.
Wnioski
Na ten moment jest zbyt wcześnie, aby zrozumieć lub w ogóle przewidzieć potencjalny wpływ blockchain na nasze społeczeństwo. O wspomnianej technologii mamy co raz większe pojęcie, ale nie mamy jeszcze prawdziwego, powszechnego doświadczenia, z pewnymi kontrowersyjnymi wyjątkami. Mowa oczywiście o Bitcoinie oraz wprowadzanej tożsamości elektronicznej. Technologia ta może być najważniejszą innowacją techniczną XXI wieku i w równym stopniu przyczynić się do rozwoju gospodarczego. Zwiększa bezpieczeństwo handlu, a tym samym daje początek nowemu renesansowi.
Powyższe rozważania są szczególnie ważne dla promowania ruchu zsynchronizowanych przedsiębiorstw. Ich wspólnym celem byłoby doprowadzenie do nowego renesansu poprzez wykorzystanie posiadanego przez nas dziedzictwa.
Zapraszamy również do zapoznania się z pozostałymi artykułami na temat sztucznej inteligencji:
